Khi nào thì nên bắt đầu cho bé ăn dặm?

Mỗi cột mốc trong cuộc đời bé đều là những thời điểm quan trọng và đáng nhớ. Nụ cười đầu tiên, lần đầu biết lật hay biết nói, đều là những trải nghiệm mà cha mẹ đều ghi nhớ. Đó là minh chứng cho sự lớn lên từng ngày của con yêu. Khi nào thì nên bắt đầu cho bé ăn dặm cũng vậy. Đây là thời điểm cha mẹ vừa háo hức vừa lo lắng. Vì không biết lúc nào là thời điểm thích hợp nhất cho con. Có rất nhiều thông tin về thời điểm bắt đầu ăn dặm cho bé. Tuy nhiên, chúng ta cần phải nhận thức được lúc nào là phù hợp nhất mà bé sẵn sàng cho việc ăn dặm. Hãy cùng Mẹ An Nhiên tìm hiểu trong bài viết sau đây nhé!

Vì sao bé phải bắt đầu ăn dặm

Khi bé bắt đầu lớn, chúng sẽ cần đến thức ăn đặc hơn để cung cấp đủ sắt và các chất dinh dưỡng cần thiết khác cho sự tăng trưởng và phát triển.

Trong 6 tháng đầu đời, bé sơ sinh sử dụng nguồn sắt được lưu trữ trong cơ thể từ khi còn trong bụng mẹ. Ngoài ra bé cũng nhận được một lượng sắt từ sữa mẹ hoặc sữa bột. Nhưng nguồn dự trữ sắt của bé sẽ giảm dần khi bé đã lớn lên. Đến khoảng 6 tháng, lượng sắt từ sữa mẹ hoặc sữa bột không đủ cung cấp nhu cầu cần thiết cho bé. Lúc này là thời điểm thích hợp để ăn dặm.

Việc bắt đầu ăn dặm cũng rất quan trọng để giúp bé học cách ăn, trải nghiệm vị giác với các loại thực phẩm. Ngoài ra còn giúp bé phát triển răng và xương hàm, xây dựng các kỹ năng khác phát triển ngôn ngữ sau này.

>>> Có thể Mẹ quan tâm: Các dấu hiệu bé sẵn sàng ăn dặm

Khi nào thì nên bắt đầu cho bé ăn dặm

Dưới đây là các yếu tố chính trong việc quyết định khi nào em bé của bạn đã sẵn sàng cho việc ăn dặm:

Khi bé được 6 tháng tuổi

Hiện tại hầu hết lời khuyên là trẻ sơ sinh nên bắt đầu ăn dặm khi được khoảng 6 tháng tuổi. Thực phẩm có thể được sử dụng theo bất kỳ thứ tự nào miễn là chúng giàu chất sắt. Thức ăn phải bổ dưỡng và có kết cấu phù hợp với giai đoạn phát triển của bé.

6 tháng cũng là thời điểm thích hợp để cho trẻ bắt đầu ăn dặm vì:

• Sự thèm ăn của bé sẽ tăng lên và chúng sẽ không còn được thỏa mãn khi chỉ uống sữa.
• 6 tháng là thời điểm tốt để bắt đầu ăn dặm nhằm tránh tăng nguy cơ dị ứng thực phẩm.
• Hệ tiêu hóa của bé phát triển đủ để tiêu hóa các thức ăn đặc hơn.

Khi bé đã sẵn sàng về mặt thể chất

Khi bé sắp 6 tháng tuổi, bạn có thể theo dõi các dấu hiệu cho thấy bé đã sẵn sàng cho việc ăn dặm. Tất cả các bé đều khác nhau và sẽ có dấu hiệu ở các thời điểm khác nhau. Nhưng hầu hết các bé sẽ sẵn sàng trong thời điểm khoảng 6 tháng tuổi.

Dấu hiệu cho thấy bé đã sẵn sàng cho ăn dặm bao gồm:

• Bé kiểm soát được đầu và cổ tốt.
• Bé có thể ngồi thẳng mà không cần tới sự hỗ trợ.
• Không còn có phản xạ đùn đẩy thức ăn ra. Đó là phản xạ mà bé đưa lưỡi về phía trước và lên trên khi cho ăn, ngăn bé không thể lấy được thức ăn từ muỗng.

Không quá sớm cũng không quá muộn

Nhiều bằng chứng cho thấy rằng bắt đầu ăn dặm quá sớm hoặc quá muộn có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh dị ứng ở trẻ em. Để chống dị ứng, bé sơ sinh nên bắt đầu ăn dặm từ khoảng 6 tháng tuổi (chứ không phải trước 4 tháng) khi chúng đã sẵn sàng phát triển và tốt nhất là vẫn còn bú mẹ. Các chuyên gia cũng khuyên rằng không nên tránh việc ăn các thực phẩm có khả năng gây dị ứng thông thường (bơ đậu phộng, trứng, lúa mì,…).

Khi cha mẹ cảm thấy đã thích hợp

Qua thời gian chăm sóc bé, cha mẹ sẽ tự mình cảm nhận được các dấu hiệu cho thấy bé đã sẵn sàng ăn dặm. Bạn sẽ nhận thấy trẻ trở quan tâm đến những gì bạn đang ăn.

Một số dấu hiệu thường dễ nhận thấy như:

• Bé sẽ cố gắng lấy thức ăn ra khỏi tay hoặc miệng bạn.
• Bé có thể cố với lấy thức ăn trên bàn
• Bé sẽ há miệng khi bạn cho chúng ăn.

Hầu hết các bé sẽ có những dấu hiệu này vào 6 tháng tuổi. Nhưng sẽ tùy vào mỗi bé. Thông qua việc theo dõi, nếu bé đã sẵn sàng về thể chất, hãy bắt đầu cho bé ăn dặm. Hãy tin vào bản năng làm mẹ và dựa theo các khuyến nghị để lựa chọn thời điểm thích hợp nhất cho bé.

Khi bé không quá đói hoặc mệt

Đây là thời điểm hoàn hảo để bé có bữa ăn dặm đầu tiên. Khi bé đang vui vẻ, hãy cho bé nếm thử những hương vị đầu tiên. Không nên cho bé bắt đầu ăn dặm vào giờ ăn thông thường. Lúc này bé sẽ cảm thấy đói và chỉ muốn uống sữa theo bản năng trước giờ. Vì vậy, tốt nhất nên cho bé ăn sau khi bú sữa.

Khi bắt đầu ăn dặm, hãy đảm bảo cả bạn và bé đều vui vẻ và thoải mái. Thời gian trôi qua, bạn sẽ học được cách nhận biết khi bé đói hoặc no, không hứng thú hay mệt mỏi.

Dấu hiệu đói của bé có thể là:

• Trở nên phấn khích khi thấy bạn chuẩn bị thức ăn.
• Nghiêng về phía bạn khi đang ngồi trên ghế ăn.
• Há miệng khi bạn chuẩn bị cho bé ăn.

Dấu hiệu cho thấy bé không hứng thú:

• Quay đầu đi.
• Mất hứng thú hoặc bị phân tâm.
• Đẩy muỗng ra xa.
• Ngậm miệng lại.

Một số lưu ý khi bắt đầu cho bé ăn dặm

Khi bắt đầu nên cho bé ăn bao nhiêu

Để bắt đầu, hãy thử 1-2 muỗng cà phê thức ăn và tăng theo khẩu vị của bé. Đến 12 tháng, nên cho bé ăn khoảng 3 bữa nhỏ mỗi ngày cộng với sữa mẹ hoặc sữa bột.

Loại thức ăn để ăn dặm

Thức ăn dặm đầu tiên nên ở dạng mịn, nghiền hoặc mềm, tùy thuộc vào những gì bé thích. Bé có thể nhanh chóng chuyển sang thức ăn băm nhỏ. Sau đó là dạng cắt nhỏ. Nên cho bé sử dụng nhiều dạng thức ăn khác nhau. Điều này giúp bé học cách nhai và giúp phát triển xương hàm. Ăn dặm cũng giúp khuyến khích tự ăn ở bé, ngăn ngừa biếng ăn. Khi bé được 12 tháng tuổi, nên cho bé ăn cùng loại thức ăn mà cả nhà đang ăn. Lúc này bạn có thể cắt nhỏ thức ăn cho bé.

Để tránh trẻ bị hóc thức ăn dẫn đến nghẹt thở, phải luôn quan sát khi bé ăn dặm. Đặc biệt cẩn thận với các thức ăn cứng như các loại hạt và thịt có xương nhỏ. Vì đây là những loại thực phẩm dễ bị nghẹn. Nếu bé đã có thể đi lại xung quanh thì hãy để bé luôn ngồi trong khi ăn. Bé sẽ ít chạy nhảy hơn khi có người thân ngồi ăn chung.

Mọi món ăn mới sẽ đều rất thú vị với bé. Do đó, bạn không cần phải chế biến món ăn quá đặc biệt. Bạn cũng có thể cho bé ăn dặm theo bất kỳ thứ tự nào. Miễn là bao gồm thực phẩm giàu chất sắt và dinh dưỡng phù hợp.

Những thực phẩm giàu chất sắt bao gồm:

• Ngũ cốc cho trẻ sơ sinh có chất sắt.
• Thịt băm, thịt gia cầm và cá.
• Đậu phụ nấu chín và các loại đậu.
• Trứng nghiền, nấu chín (không dùng trứng nấu chưa chín).

Ngoài ra, bạn có thể thêm các thực phẩm lành mạnh khác như:

• Rau, củ, quả: Khoai tây nấu chín, cà rốt hoặc rau xanh như bông cải xanh…
• Trái cây: Chuối, táo, dưa hoặc bơ…
• Ngũ cốc: Yến mạch, bánh mì, gạo và mì ống.
• Thực phẩm từ sữa: Sữa chua và phô mai đầy chất béo.

Bạn có thể trộn các loại thực phẩm với nhau. Nếu bạn cung cấp cho bé nhiều loại thức ăn, bé có thể thử nhiều khẩu vị mới và cũng có được đầy đủ các chất dinh dưỡng hơn.

Sữa mẹ và sữa bột trong giai đoạn ăn dặm

Các mẹ cần tiếp tục cho bú hoặc sử dụng sữa bột cho trẻ ít nhất 12 tháng. Những hành vi của bé sẽ cho bạn biết bạn có được cung cấp lượng sữa phù hợp hay không khi ăn dặm. Ví dụ:

• Nếu bé của bạn đã ăn được nhiều thức ăn cứng và từ chối sữa. Nghĩa là bé đã sẵn sàng uống ít cử sữa hơn nhưng lượng nhiều hơn cho mỗi ngày.
• Nếu bé không quan tâm đến việc ăn dặm, có thể là bé đã uống quá nhiều sữa. Đã đến lúc cần giảm lượng sữa.

Đến khoảng 9 tháng, các bé đã phát triển đủ kỹ năng nhai và nuốt. Lúc này có thể chuyển uống sữa từ trước ăn sang uống sữa sau khi ăn. Thức ăn dặm không được dùng để thay thế cho việc bú hoặc uống sữa bột. Nếu thay thế bằng thức ăn quá nhanh, trẻ có thể bị thiếu hụt các dinh dưỡng quan trọng.

Uống đủ nước

Khi bé đã được 6 tháng, bạn có thể bắt đầu cho bé uống nước đun sôi để nguội trong ly vào giờ ăn hoặc vào các thời điểm khác trong ngày. Việc này là để giúp bé có thể tập uống ly. Khi bé đã được 12 tháng, bạn có thể cho trẻ uống nước nhiều hơn.

Thực phẩm và đồ uống nên tránh khi ăn dặm

Một số thực phẩm cần tránh cho đến khi bé đủ tuổi:

• Mật ong: Cho đến 12 tháng. Điều này là để tránh nguy cơ ngộ độc ở trẻ sơ sinh.
• Trứng sống hoặc thực phẩm có chứa trứng sống như mayonnaise tự làm: Cho đến 12 tháng. Vì vi khuẩn trong trứng sống có thể gây hại cho trẻ nhỏ.
• Sữa tách béo: Cho đến 2 tuổi.
• Các loại hạt nguyên chất và thực phẩm cứng: Đến 3 tuổi. Vì có nguy cơ dễ gây hóc cho trẻ.

Một số đồ uống nên tránh cho đến khi bé đủ tuổi:

• Sữa bò tiệt trùng đầy đủ chất béo: Cho đến 12 tháng.
• Sữa đậu nành, sữa dê và sữa cừu: Cho đến 2 tuổi.
• Gạo, yến mạch, hạnh nhân hoặc nước cốt dừa: Cho đến 2 tuổi, trừ khi bạn đã hỏi ý kiến ​​bác sĩ.
• Sữa chưa tiệt trùng các loại, trà, cà phê hoặc nước ngọt có đường: Ở mọi lứa tuổi.

Ăn dặm là một trong những giai đoạn tuyệt vời nhất của trẻ. Thời điểm này bé bắt đầu làm quen với nhiều hương vị hơn. Đây cũng là bước chuyển tiếp để bé được bổ sung thêm nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển. Cha mẹ hãy chuẩn bị những kiến thức và tâm lý thật thoải mái để có thể giúp trẻ bắt đầu ăn dặm một cách tốt nhất nhé!